Prace nad ustawą o sygnalistach wznowione

12.01.2024

Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (nr UC1) został wpisany do rejestru prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-ochronie-osob-zglaszajacych-naruszenia-prawa3 Celem projektowanej ustawy jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. dotyczącej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.

Ustawa ma obejmować ochroną osoby dokonujące zgłoszenia lub ujawnienia informacji lub uzasadnionych podejrzeń naruszenia prawa w kontekście związanym z pracą, bez względu na formę zatrudnienia lub pełnienia służby. Gwarancje i środki prawne przewidziane w ustawie mają być dostępne również dla osób innych niż tylko świadczące pracę na podstawie umowy o pracę, takich jak wykonawcy, podwykonawcy, dostawcy, akcjonariusze, wspólnicy oraz członkowie organów osoby prawnej.

Ochrona obejmie także osoby dokonujące zgłoszeń przed rozpoczęciem stosunku pracy lub innego prawnego stosunku związanego z pracą, oraz po jego zakończeniu. Projektowana ustawa wykluczy możliwość represji lub zarzutów wobec zgłaszających naruszenia zgodnie z określonymi w ustawie zasadami.

Zgłaszanie naruszeń prawa będzie możliwe poprzez wewnętrzne kanały zgłoszeń utworzone przez podmioty prywatne i publiczne, zewnętrzne kanały zgłoszeń do organów państwa oraz ujawnienie publiczne. Procedury dotyczące zgłoszeń naruszeń prawa do organów państwa, zwane „zewnętrznymi” kanałami, zostaną uregulowane w ustawie, wraz z obowiązkiem weryfikacji zgłoszeń i podjęcia działań następczych.

Instytucją wspierającą sygnalistów będzie Rzecznik Praw Obywatelskich, pełniący w tym wypadku dwie role: udzielanie informacji i wsparcia dla zgłaszającym, oraz przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych i ich wstępna weryfikacja przed skierowaniem do właściwej instytucji do merytorycznego zbadania. Instytucja ta będzie również zobowiązana do informowania zgłaszającego o podjętych działaniach oraz przekazywania Rzecznikowi Praw Obywatelskich kompleksowych informacji dotyczących działań podjętych w związku ze zgłoszeniem.

Ustawa ureguluje zasady przyjmowania zgłoszeń i przekazywania informacji zwrotnych co do działań następczych. Jednakże, procedury rozpatrywania zgłoszeń, w tym badanie informacji o zarzucanym naruszeniu, oraz zakres i rodzaj podejmowanych działań, nie będą przedmiotem regulacji ustawy. Zgłoszenia będą obejmować działania i zaniechania naruszające prawo w obszarach wskazanych w ustawie.