Prace nad ustawą o sygnalistach wznowione

12.01.2024

Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (nr UC1) został wpisany do rejestru prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-ochronie-osob-zglaszajacych-naruszenia-prawa3 Celem projektowanej ustawy jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. dotyczącej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.

Ustawa ma obejmować ochroną osoby dokonujące zgłoszenia lub ujawnienia informacji lub uzasadnionych podejrzeń naruszenia prawa w kontekście związanym z pracą, bez względu na formę zatrudnienia lub pełnienia służby. Gwarancje i środki prawne przewidziane w ustawie mają być dostępne również dla osób innych niż tylko świadczące pracę na podstawie umowy o pracę, takich jak wykonawcy, podwykonawcy, dostawcy, akcjonariusze, wspólnicy oraz członkowie organów osoby prawnej.

Ochrona obejmie także osoby dokonujące zgłoszeń przed rozpoczęciem stosunku pracy lub innego prawnego stosunku związanego z pracą, oraz po jego zakończeniu. Projektowana ustawa wykluczy możliwość represji lub zarzutów wobec zgłaszających naruszenia zgodnie z określonymi w ustawie zasadami.

Zgłaszanie naruszeń prawa będzie możliwe poprzez wewnętrzne kanały zgłoszeń utworzone przez podmioty prywatne i publiczne, zewnętrzne kanały zgłoszeń do organów państwa oraz ujawnienie publiczne. Procedury dotyczące zgłoszeń naruszeń prawa do organów państwa, zwane „zewnętrznymi” kanałami, zostaną uregulowane w ustawie, wraz z obowiązkiem weryfikacji zgłoszeń i podjęcia działań następczych.

Instytucją wspierającą sygnalistów będzie Rzecznik Praw Obywatelskich, pełniący w tym wypadku dwie role: udzielanie informacji i wsparcia dla zgłaszającym, oraz przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych i ich wstępna weryfikacja przed skierowaniem do właściwej instytucji do merytorycznego zbadania. Instytucja ta będzie również zobowiązana do informowania zgłaszającego o podjętych działaniach oraz przekazywania Rzecznikowi Praw Obywatelskich kompleksowych informacji dotyczących działań podjętych w związku ze zgłoszeniem.

Ustawa ureguluje zasady przyjmowania zgłoszeń i przekazywania informacji zwrotnych co do działań następczych. Jednakże, procedury rozpatrywania zgłoszeń, w tym badanie informacji o zarzucanym naruszeniu, oraz zakres i rodzaj podejmowanych działań, nie będą przedmiotem regulacji ustawy. Zgłoszenia będą obejmować działania i zaniechania naruszające prawo w obszarach wskazanych w ustawie.

Od 1 stycznia 2024 r. zmiany w zakresie ochrony pracowników przed wypowiedzeniem

28.12.2023

Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego przewidują wzmocnienie ochrony pracownika. Zgodnie z nowymi uregulowaniami, jeśli sąd zasądzi na rzecz pracownika odszkodowanie w kwestiach związanych z prawem pracy, automatycznie z urzędu nada wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej miesięcznego wynagrodzenia pracowniczego.

Dodatkowo, gdy sąd stwierdzi, że wypowiedzenie umowy o pracę było nieskuteczne lub przywróci pracownika do pracy, na wniosek pracownika sąd będzie uprawniony do zobowiązania pracodawcy do kontynuowania zatrudnienia do czasu ostatecznego zakończenia postępowania.

Od 1 stycznia 2024 r. wejdą również w życie przepisy regulujące kwestie kosztów sądowych w sprawach dotyczących pracowników. W zakresie tych sporów pracowniczych, niezależnie od wartości przedmiotu sporu, pracownik nie będzie musiał ponosić opłaty sądowej za wniesienie pozwu, jeśli dotyczy on kwestii prawa pracy. Warto zauważyć, że zwolnienie to obejmuje dokumenty takie jak pozwy i wnioski o wszczęcie postępowania nieprocesowego. Istnieje jednak jedno wyjątkowe zastrzeżenie, zgodnie z którym pracownik będzie zobowiązany do opłacenia kosztów sądowych w przypadku apelacji, gdy wartość przedmiotu sporu przekroczy 50 000 zł.